Paardenarts
Zoek op aandoening of onderwerp
Leestijd: 4 minuten

Wat is een melanoom?

Een melanoom is, net als de sarcoïd een huidtumor. Een melanoom bestaat uit overmatig delende pigmentcellen van de huid. De pigmentcellen worden ook wel melanocyten genoemd. Dit zijn de cellen die pigmentkorrels produceren. Naarmate dit proces voortduurt zal er op deze plek een ophoping ontstaan die we herkennen als een knobbel, bult of gezwel: een melanoom.

Hoe herken je een melanoom?

Melanomen hebben door de aanmaak van pigment vaak een donker uiterlijk. Ze komen veelal op plaatsen voor die dun behaard zijn of waar de huid pigment bevat. Ze beginnen als kleine bruine of zwarte bultjes en kunnen uitgroeien tot grote ‘vijgen’. Deze huidaandoening kan bij ieder paard (ongeacht kleur of ras) voorkomen, maar bij paarden zoals schimmels (bont, wit, grijs of veranderlijk) bevat de huid meer melanocyten. De kans op melanomen is hierdoor bij schimmels veel groter. Ook oudere schimmelpaarden hebben meer kans op deze melanomen.

 

  • De tumoren komen het meest voor in het gebied rond de anus, op de staartwortel, de geslachtsdelen, oren, ogen, mond, achter de kaaktakken en op de benen. Maar ze kunnen zeker ook buiten deze plekken voorkomen (in zeldzame gevallen bijvoorbeeld in het oog of inwendige organen).
  • De grootte van een melanoom is zeer verschillend. Het varieert van een klein knobbeltje tot de grootte van een tomaat.
  • Hoewel het goed mogelijk is dat het paard maar één melanoom heeft, groeien er vaak meerdere melanomen op dezelfde plaats.

De goedaardige melanoom

Anders dan bij mensen zijn de tumoren bij paarden vaak goedaardig. Melanomen beginnen over het algemeen als de paarden al wat ouder zijn. De gemiddelde leeftijd waarop melanomen ontstaan is rond de 14 jaar. Er zijn echter ook genoeg paarden die voor dit levensjaar al met melanomen te maken krijgen. Een goedaardige melanoom is op zich geen direct gevaar voor de gezondheid van het paard omdat ze zich niet verder verspreiden door het lichaam. Echter kunnen de plek, de hoeveelheid of de grootte van de melanomen in de loop van de tijd soms wél een probleem vormen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan:

  • Tumoren die zich bevinden in of rond de anus. Wanneer er meerdere knobbels zijn of wanneer de omvang van de melanomen toeneemt op deze plek dan kan het paard bij het mesten hinder ondervinden
  • Melanomen kunnen openbarsten of ontsteken. Dit is pijnlijk voor het paard.
  • Melanomen in de mond of op de lippen kunnen hinder geven bij het dragen van een hoofdstel of bit.

Soms is het mogelijk dat melanomen in inwendige organen ontstaan.

De kwaadaardige melanoom

Wanneer de tumoren snel en invasief groeien en (zeer snel) uitzaaien, duidt dit in veel gevallen op kwaadaardige melanomen.

Wel of niet behandelen?

Helaas bestaat er nog geen succesvolle methode om definitief af te rekenen met alle vormen van melanomen. Er zal door de dierenarts per situatie een inschatting moeten worden gemaakt of een behandeling nodig is en welke behandeling passend is.

Wanneer het nodig is om vast te stellen of het om melanomen gaat, kan de dierenarts via een punctie vloeistof uit de tumor halen. Bij melanomen is de vloeistof vrijwel altijd donker. Met een biopsie kan de aard van de tumor (goed- of kwaadaardig) vastgesteld worden.

Gelukkig gaat het in veel gevallen om goedaardige melanomen. Zolang het paard geen last heeft van de deze melanomen wordt er in de meeste gevallen niets aan gedaan. Ze zijn immers niet schadelijk voor de directe gezondheid van het paard. Zodra de melanomen groot van formaat zijn of in een fors aantal bij elkaar groeien, wordt het moeilijker om ieder gezwel totaal te verwijderen.

Wanneer het paard last ondervindt van de melanomen kan er besloten worden om ze door de dierenarts te laten verwijderen. Dit kan door ze chirurgisch weg te laten snijden of door het gebruik van vloeibaar stikstof. De melanoom wordt bij het gebruik van stikstof bevroren en zal uiteindelijk vanzelf losraken van het lichaam. Bij chirurgische verwijdering van melanomen bestaat de kans op recidive. Dit kan in eerste instantie ontstaan doordat restweefsel soms niet te verwijderen valt tijdens de operatie. Ten tweede hebben sommige paarden natuurlijk een predispositie voor het ontwikkelen van melanomen an sich. Voor beide manieren van verwijdering geldt dat er in de genezing complicaties op kunnen treden met wondgenezing, – infectie en littekenvorming.

Jonge paarden en melanomen

Hoewel de melanomen bij het grootste gedeelte van de paarden pas op wat latere leeftijd beginnen, kunnen jonge paarden ook al een of meerdere melanomen hebben. Dit gebeurt minder vaak. Als jonge paarden goedaardige huidtumoren hebben, kan er in sommige gevallen tóch besloten worden om ze te laten verwijderen. Hiermee probeert men te voorkomen dat de tumoren later in elkaar vergroeien of het risico te verkleinen dat ze in de loop van de tijd te groot worden.

Dierenarts raadplegen

Sommige huidaandoeningen bij het paard lijken erg op elkaar. Er zijn meerdere aandoeningen die bijvoorbeeld knobbels of gezwellen produceren. Verschillende huidaandoeningen hebben ook verschillende achtergronden, oorzaken en behandelmethoden. Het is daarom belangrijk dat er door de paardenarts wordt vastgesteld om welke huidaandoening het precies gaat. De arts kan zo een passend advies geven of behandelplan opstellen. Raadpleeg bij het waarnemen van knobbels of bulten dus altijd de dierenarts.

 

Auteur: Mark van Manen

Gerelateerde rubrieken